Ég skal gefa þeim skæri

Það er að verða eins og að fylgjast með spennandi kappleik, að fylgjast með æfingum þeirra Grænu Geysisbræðra Árna Sigfússonar og Ásgeirs Margeirssonar til að halda óskabarni sínu Geysir Green Energy á lífi. Í því máli tengjast saman meintir hagsmunir Reykjanesbæjar og Geysis Green Energy, og má varla á milli sjá hvað er hvað, enda held að þeir átti sig ekki sjálfir á því , svo uppteknir sem þeir nú eru í atvinnuskapandi eignarhlutatilfærslum sínum innann Hitaveitu Suðurnesja. Án þess þó að þar virðist vera nokkur þörf á. Og uppskipting sem boðuð hefur verið sem lokalausn í málinu ekki enn farið fram.

Í bókun bæjarráðs nú í morgun sér maður enn eitt dæmi þess að nú er eitthvað í gangi sem erfitt er að skilja tilganginn með út frá hagsmunum bæjarins í það minnsta. „Ennfremur var lagt fram og kynnt drög að tilboði Reykjanesbæjar til HS orku hf. um kaup á jarðeignum og náttúruauðlindum í jörðu sem kynnt verður á hluthafafundi Hitaveitu Suðurnesja hf.“ segir í bókun bæjarráðsins.

Hver nauðsyn þess er að Reykjanesbær eignist landsvæði þar sem auðlindir HS eru í dag og HS Orka eignast með sömu eignarhlutföllum á ég erfitt með að skilja. Nýsett orkulög tryggja að auðlindir þjóðarinnar skuli vera í meirihlutaeign opinberra aðila, og það eru þær samkvæmt þeirri uppskiptingu sem nýverið var tilkynnt. Og það getur ekki breyst nema lög verði brotinn.

En hvert er nú vandamál þeirra Grænu Geysisbræðra, sem nú telja sig knúna í krafti almannahagsmuna að stuðla að því að Reykjanesbær kaupi þessar landareignir frá HS . Ekki er það þörf Reykjanesbæjar til að binda umframfé , því það er ekki til, heldur þvert á móti,bæjarfélagið á í miklum fjárhagslegum erfiðleikum þrátt fyrir yfirlýsingar hins bjartsýna meirihluta þar um.

Annars er það náttúrlega umhugsunarefni hugsi maður málið út frá öðru sjónarhorni og ímyndi sér að tilgangurinn sé að ganga framar ákvæðum laganna, sem þingflokkur Sjálfstæðisflokkurinn barðist fyrir að einfaldur meirihluta væri nóg, og þeir GrænGeysis bræður lögðu einnig til í álti sínu til iðnaðar-nefndar á sama tíma og iðnaðarráðherra taldi að skyldi vera 2/3. Þá væri sá bæjarstjórnar meirihluti sem nú leggur þetta til, komin í vörn gagnvart þeim aðila sem þeir sjálfir komu með að borðinu og töldu sinn besta samstarfsaðila . Nei þetta á ég erfitt með að skilja.

Ljóst er að HS verður skipt upp nú hinn 1.des í HS Veitu og HS Orku. HS Orka mun þá væntanlega ráða yfir þvi landi sem HS hefur tryggt sér til framtíðarþróunar, og hluti þess lands er innan lögsögu Grindavíkur og Grindavíkingar sem sækjast eftir að eignast með tilliti til framtíðarþróunar á því svæði. Og hafa bókað að þeir séu tilbúnir til að kaupa það með peningum sem þeir eiga til. Þar með væri tryggt að auðlindin væri í opinberri eigu. Það er skiljanlegt. Og þar með fengi meira að segja Reykjanesbær fé fyrir sinn hlut og óbreytt eignarhald.

Ljóst er að Geysir Green Energy hefur ekki þann styrk, sem gefin var í skyn við innkomu þeirra í HS. Þar voru eins og á mörgum öðrum stöðum lánsfé á ferðinni , sem nú þarf að greiða af. Stærstu hluthafarnir í GGE eru Glitnir og Atorka, ásamt VGK . Glitnir er orðin ríkisbanki og eðli máli samkvæmt er ríkið ekki nú á þessari stundu að leggja Atorku fé til fjárfestingar , þá peninga þarf að nota annars staðar. Atorka er í þriðja sæti á lista þeirra fyrirtækja sem hvað mest hafa fallið í virði á árinu eða úr 9,5 og niður í 0,5kr á hlut. Og óskað hefur verið eftir að fyrirtækið yrði tekið af markaði.

Stór hluti þessa falls orsakast af þeirri ákvörðun GGE á sínum tíma að kaupa hlutinn í HS á yfirverði, í ljósi þess að þá voru ekki komin lög um hvernig þessum málum var háttað. Hægt hefði verið að búta niður fyrirtækið og selja út úr því hluti hefðu lögin ekki náð fram að ganga. Það er ekki hægt lengur og því er staða GGE orðin þröng.

Nú virðist staða Geysir Green Energy , vera sú að það sé komið í svo mikla fjárþröng að það reynist nauðsynlegt að losa fé sem bundinn er í eignarhlutnum, en vill ekki skerða eignahlutinn í prósentum? Og hver er þá besta leiðin? Að selja hluti út úr fyrirtækinu, búta það niður. Og fá það greitt fyrir áramót til að fegra bókhaldið. Að fegra eiginfjárstöðuna sem hægt er að gera annarsvegar með því að Reykjanesbær kaupi landareigninar með peningum út úr og þar með kemur þeirra hlutur í því til útborgunar, eða að Reykjanesbær leggi á móti part af sínum hlut í HS Veitur, og þar með eykst þeirra eignarhlutur þar. Hlutir sem fegra myndi útkomuna um stundarsakir.

Þeirri aðferð sem hér er beitt hefur verið beitt áður og það meira að segja mjög nýlega. Það er ekkert skrýtið að það skuli einmitt vera þeir Grænu Geysisbræður sem beita henni , því hana lærðu þeir hjá upphafsmönnum fyrirtækisins, sem áður beittu henni í FL Group . Nægir þar að nefna nöfn eins Hannes Smárason og Jón Ásgeir Jóhannesson sem voru til skamms tíma stórir og ráðandi aðilar GGE, í krafti eignarhlutar Glitnis í GGE.

Ég veit ekki hvort það er gagnslaut að beina orðum mínum til þeirra bæjafulltrúa meirihlutans, sem undanfarin ár hafa setið eins og strengjabrúður og samþykkt allt það sem frá þeim Grænu Geysisbræðrum hefur komið á kostnað hagsmuna Reykjanesbæjar, en vert þó að prófa eina ferðina enn. Að leggja fyrir þá nokkrar spurningar sem þau geta svarað sjálfum sér áður en kippt er í spottann og höndin fer upp í loft til að samþykkja. Kannski að einhverjum þeirra bregði þegar þeir sjá hve auðvelt það er að taka á móti?

1. Er eignahald á auðlindunum tryggt í dag og til framtíðar með þeim lögum sem sett voru síðastliðið vor?

2. Er nauðsynlegt að Reykjanesbær gangi lengra en ákvæði laganna til að tryggja það eignarhald?

3. Er líklegt að umræddar landareignir verði í nánustu framtíð nýtt sem byggingarsvæði fyrir bæinn eða að bærinn hafi önnur not fyrir þetta land.

4. Hver er ávinningur bæjarins í því að fá lán til að tryggja hagsmuni sem nú þegar eru tryggðir með landslögum?

5. Eru þeir kjörnir fulltrúar íbúa Reykjanesbæjar eða Geysir Green Energy

Ekki ætla ég nú að gefa þeim svörin, enda eru þau kjörin til þess kanna þetta sjálf, og síðan verða þau að eiga það við eigin samvisku hvort þau nýti upphandleggsvöðvann eða ekki og klippi á þann spotta sem stjórnað hefur gerðum þeirra hingað til. Ég skal gefa þeim skæri.