Viljum við verða nýlenduþjóð á ný?

 

Þrátt fyrir kreppu og óáran  er mér það nú ljósara nú en fyrr að framtíð þessarar þjóðar á að geta verið björt, já og mér liggur við að segja bjartari en mig hafði órað fyrir í gær. En til þess að svo geti orðið verðum við nú að láta af þeim útnárahugsunarhætti sem virðist hafa einkennt notkun okkar á þeim auðlindum sem við ráðum yfir. Ég er kominn í spor bæjarstjórans míns bjartsýna, en með öfugum formerkjum. Ég vil að við nýtum orkuna okkur til hagsbóta og bjargar, í stað þess að selja afnotaréttinn til erlendra auðhringja eða einkaaðila sem vita að eftir miklu er að slægjast.

 

Í morgun fékk ég birta  grein í Morgunblaðinu, sem var svar mitt við leiðara blaðsins frá síðastliðnum laugardegi, og viðbrögðin hafa ekki látið á sér standa. Þar hafa menn úr öllum flokkum og atvinnugreinum haft samband við mig og þakkað fyrir greinina. Einn var það þó sem miklar þakkir á skildar, og opnaði augu mín betur fyrir alvarleika málsins, og nýjar víddir á þeim afglöpum sem við hugsanlega stöndum fyrir verði það raunveruleikinn að við afhendum erlendu aðilum auðlindir á Reykjanesi til framtíðar. Sá er virtur verkfræðingur sem ekki lætur draga sig í flokk heldur hugsar um hverjir eru hagsmunir þjóðarinnar fyrst og fremst. Honum líst ekki á hvað er framundan verði sú niðurstaðan sem einkavæðingarsinnanir stefna nú að.

 

Ljóst er að við íslendingar erum framarlega hvað varðar virkjanir jarðvarmaorku okkar, en ekki jafn framarlega hvað varðar skynsmlega nýtingu hennar. Þar hegðum við okkur helst eins og það sé helsta takmark okkar að verða nýlenduþjóð á ný. Að láta allt það frá okkur sem helst gæti orðið okkur til bjargar út úr þeim þrengingum sem nú blasa við þjóðinni. Og afhenda björgina á kúluláni til þeirra sem þó vita hvað hægt er að nota hana í. Og það er ekki lítið.

 

Öllum sem um þessi mál hafa hugsað eða fjallað er ljóst að sú orka sem nú er notanleg er til rafmagnsframleiðslu er einungis lítið brot af þeirri orku sem nú er dælt úr jörðu. Þrátt fyrir það hefur það alltaf verið helsta keppikefli okkar að framleiða og selja raforkuna, en gefið minni gaum af því hvernig hægt er að nota þau rúmlega sjötíu prósent orkunnar sem ekki eru nýtt nú þegar, og látinn renna framhjá.

 

Það er þessi umframorka sem verið er að sækjast eftir núna, orka sem hægt væri að nýta til að mynda til efnaiðnaðar, landbúnaðar, og eflaust margra annara hluta sem myndu skapa áður óþekktan arð til viðbótar þess arðs sem hægt er að fá af raforkusölu og heitavatnssölu. Þennan arð eru menn tilbúnir til að láta nú af hendi fyrir skammtímasjónarmið. Ég held að skynsamlegra væri nú að þreyja Þorran og huga í alvöru að hvaða möguleika við höfum þarna á sviði allskonar nýsköpunnar til dæmis í efnaiðnaði. Ég held að við eigum nú að kalla saman hringborð sérfræðinga, sem fyrst og fremst huga að skynsamri nýtingu frekar en skammtíma gróðasjónarmiðum einstakra fjárfesta. Þá fyrst held ég að við getum öll sýnt svipbrigði bæjarstjórans síbrosandi sem afhenda vill auðlindina til erlendra auðhringa í stað þess að nýta hana okkur til hagsbóta.

 

 Greinin í Morgunblaðinu

 

Notum orkuna í eigin þágu.Svar við leiðara Morgunblaðsins Leiðari Morgunblaðsins í dag, 22 ágúst  vakti óneitanlega athygli mína. Blaðið sem áður stóð fast á að nýta auðlindir þjóðarinnar í  þágu þjóðarinnar, vill nú nýta þær í eitthvað annað, en tilgreinir ekki hvað. Og höfundur velur að skrifa leiðara sem er tekinn gæti verið nánast beint af heimasíðu Geysis Green Energy. Öðruvísi mér áður brá.  

Höfundur segir í fyrstu röksemd sinni að ekki sé hér verið að afhenda orkulindana, og undirstrikar að HS Orka vinni eigöngu að uppbyggingu og rekstri virkjana. Hvernig sú starfsemi á að fara fram án þess að aðgangur sé að auðlindinni er mér hulin ráðgáta. Og í tilfelli HS Orku er auðlindin afhent þeim nú til 65 ára með framlengingarrétti til annara 65 ára. Sé rúmlega einn og hálfur mannsaldur ekki nánast varanlegt framsal, væri gaman að fá útskýringu höfundar á hvað hann telji eðlilegt í því máli.  

Höfundur segir ráðherrana vinna gegn eigin markmiðum um endurreisn trausts á íslensku atvinnulífi, og  verði af  þeim gjörningi sem nú er hætta  á að verði að veruleika,  komi það eingöngu til með að fæla frá erlenda fjárfesta. Getur verið að traust og ábyrgð fari saman í mati sumra fjárfesta sem í framtíðinni munu líta á Ísland sem vænlegan fjárfestingarkost?  Að þeir muni meta það meira að Íslendingar séu ekki tilbúnir í hvað sem er til að vernda hagsmuni þjóðarinnar?  Og er ekki einmitt sú umræða sem nú á sér stað á Alþingi gott dæmi um það?  Að traustið og virðingin vaxi frekar en hitt, þegar ljóst er að menn er tilbúnir til að verja hagsmuni sína. En ég er sammála höfundi að fyrir löngu hefði átt að vera búið að grípa inn í þetta mál.  

Þegar kemur að fjármögnunarmöguleikum HS Orku, og í ljósi þess eignarhalds sem nú er, held ég að menn verði að stíga varlega til jarðar, þegar þeir segja að slíkur gjörningur sem sem endurþjóðnýting kynni að hafa á þá möguleika.  Ljóst er að  Geysir Green Energy,  sem er nú er  meirihlutaeigandi HS Orku  er fyrirtæki á brauðfótum, og ríkið raunar með skuldir þess upp á rúmlega 20 milljarða í fanginu. Er líklegt að erlendir bankar, nú eða innlendir séu sérstaklega tilbúnir til að lána fyrirtæki þar nánast allir helstu eigendur þess fyrirtækis eru í í greiðslustöðvun, eða á leið í hana?.  

Hvað varðar fjórða lið röksemda í greininni vil ég vísa til þriðja liðs athugasemda minna, og spyr höfund hvort ekki sé nú skynsamlegra að ríkið sem er með skuldir núverandi eiganda í fanginu reyni ekki frekar að gera það besta úr stöðunni, yfirtaki skuldirnar og tryggi um leið yfiráða- og nýtingarrétt íslensku þjóðarinnar yfir þessum hluta auðlindarinnar til framtíðar, í stað þess að hugsanlega afskrifa þær skuldir? 

Maður spyr sig óneitanlega þeirrar spurningar þegar talað er um hugsanlega niðurstöðu Samkeppnistofnunnar  hvað varðar eignahlut ríkisins, hvaða sanngirni  er í því að einkafyritækið Geysir Green Energy  má í dag eiga  66% prósent hlut í fyrirtækinu, til að tryggja hagsmuni fárra hluthafa, en ríkið sem reynir að tryggja hagsmuni almennings má ekki eiga nema  10%  af samkeppnissjónarmiðum. Er ekki eitthvað skrýtið þarna á ferðinni? 

Það er rétt hjá leiðarahöfundi Morgunblaðsins að það var hinn frómi þáverandi ráðherra iðnaðarmála Össur Skarphéðinsson sem beitti sér fyrir setningu þessarar lagabreytinga. Og það á lika að vera ljóst jafnvel tengdum manni og leiðarahöfundur Morgunblaðsins er, að í fyrri frumvarpsdrögum var gert ráð fyrir að 2/3 hlutar eignahaldsins á öllum orkufyrirtækjum  landsmanna yrðu í opinberri eigu. Fyrir harðfylgi Sjálfstæðismanna í ríkisstjórn á þeim tima náðist sá liður ekki í gegn. 

 

Eftir lestur þessa leiðara og í ljósi núverandi eignarhalds á blaðinu hefði verið fróðlegt að sjá hvernig samsvarandi leiðari blaðsins hefði hljómað ef fjallað hefði verið um aðrar auðlindir þjóðarinnar, til dæmis fiskveiðiauðlindina ? Hannes Friðriksson innanhússarkitekt

 

Athugasemdir

[Sigurður Þorsteinsson, 24.8.2009 kl. 18:41]

Heill og sæll Hannes.

Það virðast vera æði margir sem vilja gera okkur að nýlenduþjóð. Það er fáránlegt að selja frá okkur auðlindirnar. Hvort sem það er nú gert með sölu í HS Orku, með inngöngu í ESB eða með því að samþykkja Icesave eins og Jóhanna Sigurðardóttir og Samfylkingin eins og hún lagði sig gerði tillögu um.

Hannes það sem er aðalvandamál í íslensku samfélagi, eru fokkshundar, eða flokkssauðir sem virðast éta upp hagsmunamál flokkana. Ég hef ekki enn séð þig gagnrýna neina af ákvörðunum Samfylkingarinnar enn sem komið er. Það ber ekki vott um gagnrýna hugsun. Eftir að lesa vel sögu Þýskalands fyrir bæði stríð er það flokksundirlægjuhátturinn sem er hvað aumkunarverðastur.

Ég bíð eftir bloggi frá þér um framgöngu Samfylkingarinnar í Icesavemálinu.

[Sigurður Þórðarson, 24.8.2009 kl. 19:03]

Samfylkingin hefur lengi haft minnimáttarkennd fyrir Sjálfstæðisflokknum ekki nema að litlu leyti vegna þess að Sjálfstæðisflokkurinn væri stærri heldur vegna hins að Samfylkingin leit á Sjálfstæðisflokkinn sem spilltan flokk, það var því ekki fyrr en Samfylkingunni tókst að krækja í meira fé frá útrásarvíkingum en Sjálfstæðisflokknum sem frambjóðendur hennar fengu fullt sjálfstraust.

[Hannes Friðriksson , 24.8.2009 kl. 19:54]

Blessaður Sigurður

Þú lýsir eftir gagnrýni á Samfylkinguna hvað varðar Icesave, en verð því miður að hryggja þig með því að við þá framgöngu hef ég ekkert að athuga, nema síður sé. Okkur öllum hefur verið ljóst að til þess að geta haldið áfram þyrfti að ná sátt um Icesave málið, þvert á flokka. Að því er virðist er nú lausn í sjónmáli sem tryggir það að mestu leyti. Og sú lausn byggir meðal annars á skilningi beggja stjórnarflokkana á virðingu fyrir sjónarmiðum annarra. Þar hefur Guðbjartur Hanneson og nefndarmenn fjárlaganefndar unnið gott starf. Það er ljóst að enginn sem nú situr á þingi er hlynntur þeim samning, en jafnframt öllum ljóst að hjá honum verði ekki komist ætli menn sér yfirleitt að halda áfram að byggja þetta land. Sorry Sigurður þarna sé ég ekki neina ástæðu til að gagnrýna bara gagnrýninnar vegna.

Og þórðarsson

Hversvegna Samfylkingm, og í raun allir aðrir flokkar ættu að hafa minnimáttarkennd gagnvart Sjálfstæðisflokki skil ég nú ekki, og hvað varðar fé það sem þú ræðir um man ég nú ekki betur en að ekki sé langt síðan að Sjálfstæðisflokkurinn hafi lent í umræðunni sökum óeðlilegra hárra styrkja frá Landsbankanum, eru það ekki útrásarvíkingarnir sem við erum að tala um

Og Sigurðarnir báðir:

Þetta blogg mitt fjallar um orkuna og þá leið sem verið er að fara, og ég hefði talið að það væri nú eitthvað sem hægt ætti að vera ræða málefnaleg þvert yfir flokka, í  stað þess að fjalla um eitthvað allt annað. Þessi umræða ykkar minnir mig því miður á umræðu þeirra framsóknarmanna sem nú um stundir telja að það sé málið að draga í efa að fyrirvarar sem Alþingi íslendinga gerir við samninga ríkisins, komi ef til vill ekki að standast fyrir breskum dómstólum. Höldum okkur við efnið og teygjum ekki umræðuna út um víðan völl, svo við missum sjónar á því máli sem verið er að ræða.

[Sigurður Þorsteinsson, 24.8.2009 kl. 20:55]

Sæll Hannes. Jóhanna Sigurðardóttir og reyndar allir þingmenn Samfylkingarinnar þrýstu mjög á að samþykkja Icesavesamningana eins og þeir lágu fyrir. Þú gerir ekki athugasemd við þá framgöngu. Það geri ég. Ábyrgð ríkissjóðs var ekki samþykkt þar sem nokkrir þingmenn VG sýndu ábyrgð og neituðu að skrifa undir, nema með ströngum fyrirvörum. Samþykkt þessa samnings hefði sett börn okkar og barnabörn í fátæktargildru. Samþykkt á þessu HS Orku dæmi er barnaskapur miðað við þann glæp sem Samfylkingin ætlaði að fremja!

[Hannes Friðriksson , 24.8.2009 kl. 21:39]

blessaður Sigurður

Viljinn til þessa glæps var nú ekki meiri en svo að fyrir harðfylgi og skilning Guðbjarts Hannessonar, virðist nú lending vera í sjónmáli, sem allir geta sætt sig. Spörum frasana og stóru orðin og höldum okkur við staðreyndir. Og andstætt þér þá finnst mér þetta málefni HS Orku hreint ekki vera neinn barnaskapur, heldur grafalvarlegt mál sem við því miður þurfum nú einnig að takast á við fyrir börnin okkar og barnabörn svo þau verði ekki sett í  einhverja fátækragildru til framtíðar.

Með bestu kveðju og von um góða nótt