Ef jörðin væri flöt.

Þeir fljúga hátt, félagarnir Árni Sigfússon bæjarstjóri í Reykjanesbæ, og Böðvar Jónsson formaður bæjarráðs Reykjanesbæjar í grein í Mbl. í gær 2. sept, þar sem þeir undirstrika að að það land og auðlind sem þeir hafa nú leigt til Geysis Green Energy til afnota sé enn í eigu íslendinga. En nýtingarrétt og yfirráð hafa þeir leigt til einkaaðilans GGE í 65ár og með framlengingarrétt í önnur 65ár.  Og finnst þetta vera góður samningur. Nú hafi þeir útbúið samning sem fullkomlega er í anda laga sem Samfylkingin hafi að öllu leyti staðið fyrir. Sé eitthvað athugavert við samninginn sé það þar með Samfylkingarinnar sök. Já sökin liggur alltaf annarstaðar en hjá þeim sjálfum, sé um sök að ræða.

Þeir tala um að orkan fari öll til nýtingar á Suðurnesjum, sem er gott, en minnast ekki á að nú þegar hefur eitt stórt atvinnutækifæri runnið framhjá sökum þess eignarhalds og stefnu sem einkavæðingarstefnan hefur haft á eignarhaldið. Sólarkísilverksmiðja í Grindavík, sem ekki reyndist unnt  eða vilji til að útvega rafmagn til þeirrar starfsemi.

Þeir spyrja þeirrar spurningar hversvegna ríkið þurfi að eiga í HS Orku , og væna fjármálaráðherra um að fara með rangt mál, þegar hann segir að yfirráð yfir auðlindunum fari úr landi eignist erlendir aðilar meirihluta í HS Orku. Hafa þeir ekki lesið samningana sem þeir sjálfir þó gerðu. Er þar ekki verið að afhenda nýtingarétt auðlindarinnar til 65 ára og með framlengingarrétt til annarra 65 ár , þar sem Reykjanesbær skuldbindur sig til að ganga erinda GGE til að svo megi verða.

Þeir segja ráðherra lítilsvirða stjórnsýslustig sveitarfélaganna, með afskiptum sínum af þessum vinnubrögðum, en velta því þó ekki fyrir sér hvort þar geti þeir sjálfir átt sök. Sök sem kristallast nú í því að þeir hafa orðið að selja nánast síðustu eign þess bæjar sem þeim var falið að gæta hagsmunanna. Aðeins Stekkjarkot og óvirka myndavélin í Eldey eru eftir, svona fljótt á litið.

Og þeir klykkja í grein sinni út með að hér séu hafnar nornaveiðar gagnvart þeim mönnum sem nú koma eins og frelsandi englar til að bjarga þjóðinni út úr hruni sem einkavinavæðing flokks þeirra hefur leitt yfir þjóðina.

 

Til hvers þarf ríkið að eiga í HS Orku?

 

Oft er gott til að átta sig á hlutunum að spyrja andstæðrar spurningar, og reyndar hef ég  allt frá upphafi þessa máls spurt mig hennar. Hvers vegna þurftu einkaaðilar að eignast Hitaveitu Suðurnesja?  Hitaveita Suðurnesja var hreint ekki illa rekið fyrirtæki og skilaði raunar arði til Reykjanesbæjar upp á rúmlega 160 milljónir króna á ári áður en einkaaðilar fóru þar að hafa afskipti. Sem hefði þýtt að með samsvarandi áhættulausum rekstri hefði hún skilað bæjarfélaginu enn meiri arði á í ljósi aukinnar raforkusölu, og hugsanlegrar nýtingar á þeirri umframorku sem ekki er nýtt nú. Hitaveita Suðurnesja er nefnilega hornsteininn að  atvinnuuppbyggingu svæðisins.

Það er hreint ekki eins og þeir félagarnir halda fram að að viðleitni þeirra til að kaupa land og auðlind á Reykjanesi sé einskis virði. En hefði Hitaveitan hinsvegar fengið að halda sér  óbreytt án þeirra afskipta hefði ekki verið nein þörf á þessum gerningi. Afskipti einkaaðilanna hafa nefnilega ekki bætt rekstur þessa fyrirtækis, heldur hefur sú veðmála stefna sem fram kemur í ma afleiðusamningum þeim sem gerðir voru, ásamt túrbínukaupum á fyrstu dögum hrunsins, þvert gegn ráðleggingum forstjórans leitt til slæmrar stöðu fyritækisins nú.Og áfram halda þeir að vorkenna sjálfum sér yfir vonsku Vinstri grænna og Samfylkingar í sinn garð. Hinna frelsandi engla sem telja að einkaframtakið óheft sé eina leiðin fram á við. Og byrja enn einu sinni á þeirri hundalógík sinni að hér séu þeir sjálfstæðismennirnir eingöngu að hugsa um að ná fram anda laga sem Össur Skarphéðinsson og Katrín Júlíusdóttir stóðu að í tíð fráfarandi ríkistjórnar. En minnast ekki á fyrri frumvarpsdrög þar sem gert var ráð fyrir 2/3 hluta meirihlutaeign opinberra aðila, og sjálfstæðismenn stóðu stífir á móti. Kannski hefði því stjórnarsamstarfi átt að ljúka strax þá.

 

Samningar algerlega í samræmi við lög.

Þeir gera mikið úr að verið sé að fylgja ákvæðum og anda laganna, og það má má til sanns vegar færa að þeir séu réttu megin við strikið hvað það varðar, en minnast þó ekki á þann þátt samkomulagsins sem er í raun hvað ámælisverðastur í þessum gjörningi öllum. Áður höfðu þeir nefnilega undirritað samtarfssamning fyrir hönd Reykjanesbæjar við Geysir Green Energy um að bærinn myndi á sérhverjum tíma vinna að hagsmunum GGE, hverjir svo sem hagsmunir bæjarins yrðu á þeim tíma er til framlengingarinnar kæmi. Og það vekur furðu að slíkar klásúlur skuli yfirleitt finnast í samningi þar sem verið er að fjalla um umsýslu opinbers aðila, og að margra mati stór spurning um hvort slík klásúla standist lög um opinbera stjórnsýslu. Kannski er ráðherrann einmitt að tala um þennan  lið þegar honum finnst samningurinn lítils virði?

 

Framtíðarorka í þágu Suðurnesja.

Þeir félagar segja "Því er haldið fram að ef HS Orka lendi í höndum útlendra eigenda séum við að afsala okkur auðlindinni til útlendinga" Og bæta við í framhaldinu að þetta sé rangt.  Þessi fullyrðing þeirra getur eingöngu reynst röng ef um er það að ræða að nýting auðlindarinnar hafi ekki verið leigð til þess fyrirtækis er hætta var á að endaði i höndum erlendra eiganda, nú eða að HS Orka hefði hætt að vinna vinna jarðorku, og snúið sér að sælgætisölu í staðinn, sem mér vitanlega hefur ekki gerst.

Þeir halda áfram vel vitandi eins og við að þarna slógu þeir aðeins yfir strikið, og taka fram að HS Orka hafi í samningum lofað allri sinni orku til nýtingar á Suðurnesjum. Og staðfesta þar með það sem við erum að segja að sá sem stjórnar orkuverinu, stjórnar jafnframt hvert orkan fer. Og halda síðan  áfram að ímynda sér að þeir aðilar sem  leigt hafi nýtingarréttin frá sér, ákveði í hvað hann er nýttur. Hvers vegna skyldu þá fyrirtækin sækja það hart að leigja nýtingarréttinn. Spyr sá sem ekki veit.

 

 

Hátt auðlindagjald.

"Fullyrðingar um að Reykjanesbær fái lágt auðlindagjald fyrir að veita HS Orku aðgang að nýtingu svæðisins til að virkja fyrir tugi milljarða á svæðinu er ósannar." Og telja upp til stuðnings alla þá fyrirhöfn og ferðalög sem lagst hefur verið í, og flestum tilfellum til ákaflega fjarlægra staða. Ástralía, Nýja Sjáland, og Filippseyjar eru þar á meðal, en svo sem ekki tiltekið hvar bera skuli niður vilji maður nú sannreyna fullyrðingar þeirra. Sumir fara oft yfir lækinn til að leita hins augljósa.

Orkan úr iðrum jarðar er olía okkar íslendinga þessa stundina, og kannski hefði verið nærtækt að líta til þeirra er næst okkur standa  til dæmis Noregs, og sjá  hvernig norski auðlindasjóðurinn stendur að málum með sínar auðlindir. Ekki datt þeim í hug að möguleiki yrði á að erlendir aðilar ættu möguleika á að ná yfirráðum yfir olíuauðlind þeirra, heldur settu upp strangar girðingar hvað varðar eignarhald á því fyrirtæki. Þeir eru hreint ekki í  svo slæmum málum og safna í digran sjóð á hverjum degi. Þeir ákváðu að nýta sína auðlind í þágu þjóðarinnar en ekki einkafjarfesta.

 

Um nornaveiðar.

Þeim finnst vont að hér sé verið að gera allt tortryggilegt, þegar frelsandi englar einkaframtaksins nú koma og vilja nú koma Íslandi og  Íslendingum út þeirri stöðu sem frjálshygguöflin hafa komið okkur í. Og líkja því við nornaveiðar. 

Ekki óþekkt aðferð þeirra félaga að séu menn ekki sömu skoðunar og þeir hverju sinni, hljóti þar að liggja að baki ljótar hvatir. Þar virðast ekki koma til greina að um málefnaleg sjónarmið sé að ræða. Nornaveiðar fortíðarinnar byggðust kannski einmitt á þessu. Færu menn ekki eftir bókinni sem þá var skrifuð af valdamönnum hvers tíma, nú eða kirkjunni var lítið annað að gera en að brenna þá á báli. Aðrar skoðanir eða viðmið voru ekki leyfð. Hvar værum við nú stödd ef til að mynda Kristófer Kólumbus hefði samþykkt að jörðin væri flöt, og ekki siglt af stað. Við erum búin að sjá hvert einkavinavæðingin leiddi okkur. Er nú ekki komin tími til að leggja í ferðalag og sjá hvað bíður handan sjóndeildarhringsins.

 

Gleðilega Ljósanótt.

 

Athugasemdir

[AK-72, 3.9.2009 kl. 14:33]

Góður pistil.

[Jón Steinar Ragnarsson, 4.9.2009 kl. 04:00]

Frábær pistill og vonandi lesa sem flestir.  Auvitað á orkuöflun, dreifing og verðlagning að vera í höndum hins opinbera ef við eigum orkuna í iðrum jarðar og í fossunum. Hvers vegna ættu einhverjir útvaldir að maka krókinn á því?  Þetta er svo mikil vitfirring þarna hjá HS að maður á ekki orð. Hverju skiptir það´hvort við eigum auðlindina ef erlendir (eða innlendir) lénsherrar rukka okkur um afnotin? Auk þessa mun megnið af tekjunum ekki ávaxta sig hér.  

Hvað ef fiskveiðiréttinin væru "leigð" til útlendinga? Væri okkur það huggun að við ættum í raun fiskinn á landgrunninu?   Þessi"leiga" sem talað er um á að ná til hvað 65 ára? Það þýðir að allir þeir, sem komnir eru yfir tvítugt á þessu svæði munu borga orkuna til erlendra lénsherra?  Hér er verið að fremja glæp, sem verður að stoppa. Þó ekki væri nema fordæmisins vegna. Ríkið á að yfirtaka allt sem varðar orku og auðlindir med det samme. Við eigum að njóta ávaxtanna og við eigum að geta treyst á réttláta verðlagningu en ekki verðlagningu sem miðast við "ávöxtunarkröfu" hlutafa, sem dregin er upp úr hatti einhverstaðar úti í heimi. 

[Jón Steinar Ragnarsson, 4.9.2009 kl. 04:10]

  Þessi"leiga" sem talað er um á að ná til hvað 65 ára? Það þýðir að allir þeir, sem komnir eru yfir tvítugt á þessu svæði munu borga út ævina orkuna til erlendra lénsherra og aldrei sjá krónu af hagnaðinum. 

...Átti að standa þarna...

Er fólk orðið blint fyrir árafjölda eins og það er orðið blint fyrir upphæðum?

[Sævar Finnbogason, 4.9.2009 kl. 12:50]

Þetta er góður pistill og þú hittir naglann á höfuðið. Eignarhald yfir orkufyrirtækjum er eitthvað það almikilvægasta sem hver þjóð glímir við. Eins og þú segir snýst þetta um yfirráð yfir atvinnuuppbyggingu svæðissins og reyndar á landinu, en ekki bara það heldur framtíðar lífsskylirði almennings.

Það er annarsvegar orkuverð og orkuöryggi og hinsvegar um framtíðaruppbyggingu, sem er allstaðar í ólestri þar sem einkaaðilar sjá um þessi mál, þar er einkavætt og svo reka orkufyrirtæknin orkuverin og draga það að reysa ný þar til verð hafa hækkað úr öllu valdi þangað til á síðustu stundu og þá með stuðningi skattgreiðenda. Þannig verður einkavætt orkukerfi skelfilega dýrt fyrir alla, nema hluthafa og skelfilega þjóðhagslega óhagkvæmt.

Ég skora á þig að lega the Economist frá 14 ágúst þar sem fjalla er um orkumál Breta, það er talandi dæmi.

[Sævar Finnbogason, 4.9.2009 kl. 12:51]

Í Bretlandi er jörðin flöt að því er virðist :)