Neikvæð mál og jákvæð umræða

Það er skrýtið hvernig maður lendir stundum í skrýtnum stöðum án þess að hafa ætlað sér það. Þetta  kom fyrir mig um daginn þegar ég bloggaði í sakleysi mínu í bloggið mitt um Samkeppnisstofnun og álit hennar í sambandi við HS.  Ég sem byrjandi í bloggi taldi mig vera á hálfgerðu eintali við sjálfan mig í minum eigin bloggheimi, enda ekki búinn að láta neinn vita að ég væri yfirleitt að blogga.  Daginn eftir birtist í mbl. lítil grein um þetta blogg og var dregin fram setning sem snéri að bæjarstjóranum okkar hér í Reykjanesbæ.  Um þetta vissi ég náttúrulega ekki þegar ég fór til vinnu þann morgun,enda maður morgunsvæfur svo horfir til vandræða á minu heimili, og næ sjaldnast að renna í gegnum blöðin af einhverju viti áður en ég fer.  Þar voru hinsvegar nokkrir sem höfðu vaknað árla morguns og ég held í þeim eina tilgangi til þess að vera búnir að lesa blöðin áður en þeir færu til vinnu.  Sumir voru náttúrulega hreint ekki hressir með mig, en þó voru þeir fleiri sem voru bara nokkuð kátir eftir að hafa lesið bloggið í heild sinni. Hélt ég þá að kveldi að máli þessu væri lokið og taldi mig hafa lært nokkuð af þessu t.d að þegar maður skrifar eitthvað í þessum dúr á maður bara að ýta á  vista sem uppkast og skoða,  en ekki vista og birta kjósi maður friðsæld og ró.

Málinu var bara alls ekki lokið, og síðan hefur allskonar fólk haft við mig samband og hvatt mig til að blogga um allskonar málefni, og snúa þau flest að bæjarmálum hér í Reykjanesbæ.  Það finnst mér góð hugmynd. Menn hafa verið að nefna mál eins og Álverið í Helguvík, tengsl Glitnis og RNB. þurfum við virkilega tónlistarskóla fyrir 1.5 milljarða?  Eigum við að draga okkur út úr Fasteign? og fleiri mál í þessum dúr.  Allt alveg stórpólitísk mál og telst ég nú seint sérlega pólitískur þó auðvitað hafi ég skoðanir.

Ég spjallaði nátturulega við vin minn sem hingað til hefur ráðlagt mér heilt þegar ég hef þurft á að halda, sem er oft.  Hann sagði að það borgaði sig ekki fyrir mig að vera að fjalla um svona neikvæð mál í bloggi, ég yrði bara álitinn svona neikvæður tuðari sem sæi aldrei ljósið.  Mér fannst ég hálfleiðinlegur þegar hann sagði þetta svona.

Nú hef ég verið að hugsa málið í nokkra daga og er enn ekki farinn að skilja þetta sjónarmið vinarins hvað það varðar, að einhver mál geti verið neikvæð eða jákvæð.  Annað hvort eru mál þess eðlis að vert er að ræða þau og sú umræða leiði til einhvers, eða þau eru ekki þess virði. Öll umræða um mál sem  eru gild til umræðu hljóta um leið að vera jákvæð umræða þvi eingöngu í umræðunni koma fram þau rök sem nauðsynleg eru og að málið geti talist þroskað.

 

Frábært kúttmagakvöld

 

Eyjólfur vinur minn bauð mér á föstudaginn á Kúttmagakvöld hjá Lionsklúbbnum sínum. Prófaði í fyrsta sinn á ævinni kúttmaga, alveg frábær matur. Kom mér á óvart.  En það sem kom mér samt mest á óvart var loðnan, sem var sannkallað sælgæti.  Hef þó enn ekki komist að því hvernig hún var elduð. Tók eftir að flestir félagarnir í klúbbnum voru komnir yfir miðjan aldur, en það vantaði ekkert upp á kraftinn í köllunum og höfðu þeir greinilega haft mikið fyrir að útbúa kúttmagana sjálfir.

Eitthvað fór ég að hugsa um hve miklu svona klúbbar hefðu fengið áorkað fyrir samfélagið í áranna rás, og stutt mörg góð mál.  Ég hafði orð á þessu við sessunauta mína og allir voru sammála um að hefði slíkra klúbba ekki notið við, væri staða ekki okkar jafngóð í dag og raun ber vitni. Þessum klúbbum eigum við mikið að þakka og öllu því óeigingjarna starfi sem þar hefur verið unnið.

Ég fór að velta því fyrir mér þegar ég kom heim, hve hlutirnir hefðu breyst á fáum áratugum.  Það er ekki svo langt síðan að auðvelt var að fá menn til að taka þátt í slíku starfi sem bæði Kiwanis og Lions er.  Nú er eftir því sem manni skilst vandamál að fá menn á miðjum aldri til þess að taka þátt í slíkum klúbbum og bera menn við tímaskorti.  Hraði þjóðfélagsins og kröfur eru svo miklar að menn komast ekki yfir að taka þátt í svona starfi meðfram öðru sem sinna þarf.

Ég komst nú samt að þeirri niðurstöðu að þrátt fyrir að hafa nóg á minni könnu þá væri nú spennandi kostur að taka þátt í slíku starfi byðist manni það.  Það er ekki bara að þannig gæti maður látið eitthvað gott af sér leiða, heldur lika hitt sá félagsskapur sem þarna er.  Þarna var kominn saman hópur af mönnum á besta aldri og allir sem ég talaði við virtust kunna óteljandi sögur af mönnum og málefnum á svæðinu og skemmtu sér vel við að segja þær.  Um leið og þeir skemmtu sér og öðrum voru þeir líka að láta gott af sér leiða.  Þessum mönnum og konum verður seint þakkað það óeigingjarna starf sem þeir hafa unnið fyrir samfélag sitt.

Það eru þessir menn sem eru  sómi Íslands sverð og skjöldur.

 

 

 

 

Þetta eru bara nokkuð góð lög,en hefðu mátt koma fyrr.

Fylgdist í gær með öðru eyranu á umræður frá Alþingi þar sem orkulögin hans Össurar voru borin upp. Þar kom margt fróðlegt fram og í raun staðfest að nánast allir eru sammála um að meginntakið í lögunum er gott. Það var gott að finna að flestir þeir sem tjáðu sig voru okkur Suðurnesjamönnum sammála að sú sala sem fér fram á 15% hlut ríkisins á sínum tíma voru mistök. Tók eftir í svari ráðherrans til að ég held Ólafar Norðdal, að hann var sammála mér að veitukerfi er ekki það sem fjárfestar sækjast eftir. En við verðum víst að taka við því og afsala okkur virkjunum að einhverju leyti.

Nú er að verða spennandi hver næsta vinda í þessu máli verður. Auðvitað er það þrælfúlt fyrir Hafnfirðinga ef Orkuveitan kaupir ekki þann hlut sem samið hafði verið um,ef samkeppnistofnun úrskurðar svo, en lítil vörn finnnst mér vera í því að samningurinn sé gerður og þar sé enginn fyrirvari . Auðvitað var fyrirvarinn kominn um leið skrifað var undir tilboðið, sem sé sá að hann myndi standast landsalög. það verða Hafnfirðingar að virða.

 Maður fær einhvern veginn á tilfinningunna eftir atburði gærdagsins, að jafnvel sé möguleiki á að nú gangi menn í að lenda þessu máli þannig að viðunandi sé fyrir framtíð Hitaveitunnar. Nokkrir þingmenn og þá vil ég helst nefna þá Steingrím J Sigfússon og Kristinn H Gunnarsson átta si á alvarleika málsins og hikuðu ekki við að leggja til að menn bökkuðu til baka og kæmu þessu máli í eðlilegt horf. þökkk sé þeim.

Hvað nú?

Samkvæmt fréttum í morgun þá virðist Samkeppniseftirlitið vera komin á þá skoðun að, að Hafnarfjarðarbær fái ekki að selja hlut sinn til OR, en ekki kemur fram hvort OR megi áfram eiga þann hlut, sem þeir þegar eiga. 

Ef maður gengur út frá því sem eðlilegast gæti talist að OR mætti ekki eiga þarna hlut, hver á þá að kaupa þann hlut sem þeir eiga nú þegar? Og á hvaða verði? GGE má ekki kaupa þeirra, hlutur þeirra  er kominn í hámark skv lagafrumvarpinu. Litlu sveitarfélögin geta það ekki vegna þess að andmælarétturinn virðist rennna út tveimur dögum eftir að forkaupsréttur þeirra rennur út. (Skrýitið hvernig allar dagsetningar raðast í þessu máli, skyldi það vera  tilviljun?). Ekki held ég að hvorki Hafnarfjarðarbær, eða Reykjanesbær hafi áhuga eða fjárhagsgetu til þess. þá er bara eftir ríkið sem neyðist til að kaupa þessi 15% af OR á því verði þeir keyptu til að gæta sanngirni. 

 Hvað hefur þá  unnist með sölu ríkisins í upphafi, nákvæmlega ekki neitt. Heldur hafa menn stórskaðað gott fyrirtæki sem Hitaveita Suðurnesja var. Ég segi eins og norðmaðurinn í Spaugstofunni. "þarf ég að segja meira"

Hvar er samkeppnisstofnun?

Hitaveita Suðurnesja-jafnræði og samkeppni. Á undaförnum mánuðum hef ég þreytt lesendur blaðannna með greinarskrifum um það sem ég vil kalla ein stærstu mistök stjórnmálamannana á síðastliðnu ári þ.e sölu 15% hlut ríkisins í Hitaveitu Suðurnesja. Sala sem fór fram án þess að nokkrar reglur eða lög hefðu verið sett um hvernig þessum málum skyldi varið til framtíðar. Í kjölfar þessarar sölu fór af stað farsakennd atburðarrás þegar flest öll sveitarfélögin ásamt Reykjanesbæ ákváðu að selja sinn hluti ýmist til Orkuveitunnar eða Geysis Green Energy, eftir að ljóst var að ekki næðist samstaða meðal sveitarfélaganna að nýta forkaupsrétt sinn að hlut ríkisins.Reykjanesbær seldi u.þ.b 5% til OR.

 Maður skilur enn ekki þann dag í dag af hverju sveitarfélögin gátu ekki náð samstöðu um að standa saman um þau 85% sem eftir voru. nema ef vera skyldi að einkavæðingardraumar bæjarstjóra Reykjanesbæjar hafi þar ráðið för.þegar hann valdi að taka stöðu við hlið GGE og þar með mynda nýjan meirihlut innan Hitaveitu Suðurnesja.Hefðu menn valið samstöðu sveitarfélaganna og hreinlega hunsað hinn nýja meðeiganda GGE með sín 15%,væru sveitarfélögin sennilega í dag að krefjast örlítið hærri arðgreiðslu sem hefði getað runnið til íbúanna í formi lægra orkuverðs.

Þrátt fyrir að nær öruggt mátti teljast að eftirfarandi gjörningar stæðust ekki samkeppnislög, ákváðu snillingarnir þó að gera með sér samkomulag um eignarhaldið þar sem keppinautarnir Reykjanesbær Orkuveitan og Geysir Green Energi áttu nær jafnan hlut. Ég hef reynt allt það sem ég hef getað og af öllum mætti sem mér er gefin, að benda þeim á er ráða, að ef ekki yrði fyrst reynt að koma eignarhaldinu í Hitaveitu Suðurnesja í það sem ég vil kalla eðlilegt horf, þ.e. að þau stæðust bæði samkeppnislög. og jafnræðislög ættum við eftir að standa frammi fyrir miklu stærra vandamáli seinna meir. Þetta tel ég vera að koma í ljós núna þegar fyrir liggja þær lagabreytingar sem ríkistjórnin hyggst nú leggja fyrir Alþingi.

Nú er orðið ljóst að skipta verður upp Hitaveitu Suðurnesja þannig að einkaleyfistarfsemi og samkeppnisrekstur verða aðskilin og það mun kosta. Og það verða neytendur sem borga. Öllum ætti að vera það ljóst að ekki er hægt að skipta HS. upp skv. þessu módeli út frá samkeppnislögunum, þar sem OR á 32% hlut í samkeppnisaðilanum. Ætla menn að halda áfram þrátt fyrir það og keyra þessi lög í gegnum þingið? Það þýðir ekki lengur hvorki fyrir ríkistjórn né sveitarstjórnarmenn að stinga hausnum í sandinn eins og strútar og halda að þótt þessi lög verði samþykkt að málið sé leyst.

Það er ljóst að verði frumvarpið samþykkt í þinginu þá verður það ríkið sem kemur til með að bera ábyrgð á að 2/3 hluta eignarhalds í HS verði uppfyllt. Eða er það virkilega ætlunin að Reykjanesbær, sveitarfélögin eða OR beri ábyrgðina á hinum opinbera meirhluta sem krafist er samkvæmt frumvarpinu? Og hvað með samkeppnis- og jafnréttislögin? Gilda þau kannski ekki um okkur á Suðurnesjum? Það er ljóst í mínum huga að samkeppnisyfirvöld ættu ekki að geta samþykkt þann samruna sem þegar er orðinn og þaðan af síður allt það flækjustig sem á eftir kemur ef lögin verða samþykkt. Maður spyr sig hinsvegar nú þegar stjórnmálamönnunum er með snilli sinni að takast að eyðileggja stórgott fyrirtæki, hvar er samkeppnisstofnun?

Ein lög skulu um alla gilda

,,En nú þykir mér það ráð”, kvað hann, ,,að vér látum og eigi þá ráða er mest vilja í gegn gangast og miðlum svo mál á milli þeirra að hvorirtveggju hafi nokkuð til síns máls og höfum allir ein lög og einn sið. Það mun verða satt er vér slítum í sundur lögin að vér munum slíta og friðinn.”

Svo mælti Þorgeir Ljósvetningagoði er hann þurfti að kveða upp úrskurð sinn í deilum heiðinna og kristinna manna , hann gerði sér fullkomlega grein fyrir að jafnræði þegnanna gagnvart lögum og reglum var grundvallarskilyrði til að hér á landi mætti byggja upp blómlegt samfélag. Í rúmlega 1.þúsund ár hefur þessi úrskurður Þorgeirs verið grunnur að allri lagasetningu okkar . Ein lög skulu um alla gilda.

Össur Skarphéðinsson iðnaðaráðherra hefur nú skriðið undan feldi sínum og boðað lagasetningu um orkulindir þjóðarinnar, og fundið það út með hjálp fróðra manna , og lögspekinga að ekki sé hægt að láta þessi lög ná til allra , því þá verði jafnræðisregla stjórnarskrárinnar brotinn. Með sölu ríkisins á 15% hlut ríkisins í Hitaveitu Suðurnesja til einkaaðila hafi verið stigið skref sem ekki verði tekið til baka, og yfir þann hluta geti lögin ekki náð. Það ber að hafa í huga að lög og reglur eru mannanna verk, en ekki lögmál,sem ekki er hægt að breyta. Það er því ljóst að þeir þingmenn okkar sem hyggjast samþykkja þessi lög óbreytt , samþykkja þar með að einkavæðingarstefna ríkistjórnarinnr fyrrverandi hafi verið alvarleg mistök , hvað varðar einkavæðingu Hitaveitu Suðurnesja, sé það raunverulegur vilji þeirra að sömu lög gildi um landsmenn alla.

Það dylst engum sem les yfir landsfundarályktun Sjálfstæðisflokksins að það lagafrumvarp sem nú er til umræðu að það er ekki í anda þeirrar umræðu sem þar var. Landsfundarmenn tóku skýra og afdráttarlausa afstöðu til spurningarinnar um hvar eignarhaldið á auðlindunum ætti að liggja eins og vel sést í ályktuninni

“Fullveldisréttur íslensku þjóðarinnar yfir náttúruauðlindum lands, lofts og sjávar skal vera óskoraður. Skulu kjörnir fulltrúar fara með þennan rétt í þágu þjóðarinnar, hér eftir sem hingað til, en í honum felst vald til að setja reglur um nýtingu og vernd náttúruauðlinda. Við setningu reglna um náttúruauðlindir ber að kveða á um rétt og skyldur þeirra sem auðlindirnar nýta.”

Þegar hinsvegar kemur að þeim hluta textans sem fjallar um aðkomu einkaðila að auðlindinni
Er textinn hinsvegar ekki jafn afdráttarlaus:

“Landsfundur telur að skynsamleg og hagkvæm nýting náttúruauðlinda Íslands verði best tryggð með því að nýtingar- og afnotarétturinn sé í höndum einstaklinga. Ríkisvaldið hefur ekki öðru hlutverki að gegna á þessu sviði en því að fara með fullveldisrétt þjóðarinnar yfir auðlindunum, þ.á m. að setja skorður við nýtingu og afnotum í því augnamiði að tryggja að auðlindir Íslands verði til staðar fyrir komandi kynslóðir. “

Það er alls ekki að ástæðulausu að í fyrri liðnum er valið að nota orðin skal og hinum seinni telur. Í þeim fyrri er alveg ljóst skv, orðavali landsfundarins hver er viljinn um yfirráðin um nýtingar og náttúruauðlindina,en hvað varðar hinn síðari er valið að nota almennt orðalag vegna þess að ekki var samkomulag á fundinum um að þetta væri sú leið sem farsælust væri þjóðinni til heilla. Það er óhætt að segja að eftir þennan landsfund hafi komið í ljós að þetta var skynsamlega ályktað,sé litið til málefna Hitaveitu Suðurnesja. Þar hefur greinilega komið í ljós hver vilji fólksins er. Það sem landsfundurinn taldi á sínum tíma vera skynsamlegt út frá þáverandi aðstæðum hefur ekki fengið hljómgrunn á meðal almennings. Við vitum nú að meirihluti þjóðarinnar telur ekki rétt að nýtingar og afnotarétturinn skuli ekki vera í höndum einstaklinga, eftir því ber okkur að fara.

Sveitarfélögin á Suðurnesjum eru félög fólksins sem búa á Suðurnesjum. Það voru þessi sömu sveitarfélög sem byggðu upp Hitaveitu Suðurnesja fyrir eigið fé. Ríkið hafði áður en það seldi hlut sinn aldrei mér vitanlega lagt til krónu til uppbyggingar þessa fyrirtækis, en eignaðist hluta sinn í vegna ríkisábyrgðar og stuðnings í upphafi. Eðlilegast hefði því verið að þessum sömu sveitarfélögum hefði verið boðið að kaupa þennan hlut, þar sem ljóst var á þessum tímapunkti að ekki lágu fyrir nein lög eða reglur um hvernig nýtingu eða eignarrétti skyldi háttað til framtíðar. Það var ekki gert, heldur valið að bjóða út þennan hlut og þess vandlega gætt að hvorki sveitarfélögin né orkufyrirtæki í opinberri eigu fengju að bjóða í þann hlut, heldur eingöngu einkaaðilar. Hvar var jafnréttisákvæði stjórnarskrárinnar þá? Einkavæðingarnefnd vissi vel af áhuga sveitarfélaganna á að eignast hlutinn!

Það er öllum ljóst sem að hafa kynnt sér málið að þessi sala á þennan hátt voru mistök, og engum er það ljósara en núverandi ríkistjórn, sem nú stendur frammi fyrir því að setja lög sem mismuna þegnum þessa lands,vegna mistaka fyrri ríkisstjórnar. Í stað þess að leita leiða til samkomulags við þá aðila sem keyptu hlutinn og koma hlutunum í lag áður en ný lög eru sett, velja menn metnaðarlaust og algerlega úr takt við vilja fólksins í landinu, að gefast bara upp og segjast ekkert geta gert. Hluturinn sé seldur. Það er ríkið sem gerði þessi mistök og það er ríkið sem á að leiðrétta þau, ef það er vilji þeirra að landsmenn allir njóti sömu réttinda, hvað varðar eignarhald og nýtingu á orkuauðlindinni. Eingöngu þannig munum við ná því að slíta ekki í sundur lögin , og skapa samstöðu og frið um orkuauðlindinna til framtíðar.

Skil ekki þessa umræðu um þenslu!

Ég er nú svo einfaldur að skilja ekki þetta svartsýniraus um að menn verði að gæta sín á þenslunni þegar á sama tíma eða svipuðum stöndum við frammi fyrir skerðingu á þorskvóta, loðnubresti, og fjármálageirinn í vandræðum. Og nú koma náttúruverndarsamtökin og fara að tala um verðbólgumarkmið Seðlabankans. það á ekki bara að nauðlenda, þeir vilja brotlenda. það þarf að skapa störf og sérstaklega á svona tímum, þegar fyrirséð er að fjöldi manns gæti átt eftir að missa vinnuna, ekki vegna þenslu heldur vegna verkefnakorts. það verður að athugast stór hluti Suðurnesjamanna byggja afkomu sína á sjávarútvegi, og það tekur nokkur ár að byggja álver.

Vilja vita hver áhrif álvers í Helguvík á efnahagslífið verða

Innanbúðarvandamál

Eins og oft vill verða þegar maður lætur í ljós skoðanir sínar er ekki alltaf öllum sem líkar þær. Það kom fyrir mig í dag þegar ég eftirlét mér að láta þá skoðun mína í ljós að Vilhjálmur þ Vilhjálmsson ætti að segja af sér sem borgarfulltrúi í Reykjavík. Ekki leið langur tími þar til vinur minn hafði samband og benti mér vinsamlegast á að svona töluðu sjálfstæðismennn ekki.  Þeir stæðu með sínum mönnum.  Það að ég sé sjálfstæðismaður meinar mér hinsvegar ekki að hafa skoðun. og þá skoðun sem ég mynda mér út frá málefninu hverju sinni. Ég get ekki séð að það sé hvorki mér né Sjálfstæðisflokknum fyrir bestu ef ég þegi um hana. Ég get ómögulega samþykkt þá skoðun að í svona málum sé venjulegum manni best að láta ekki í ljós skoðun sína, ef hún er ekki í takt við það sem forystan segir. Hér er kannki helsta vandamálið að forystan hefur ekki sagt neitt ákveðið um hver er þeirra skoðun er utan það að Geir H Haarde er ekki tilbúinn til að gefa út hvort hann styðji Vilhjálm komi til þess að hann velji að taka borgarstjórastólinn. Hann virðir leikregluna og veit að það er ekki hans hlutverk að reka kjörna fulltrúa. Ég segi í blogginu að það sé vont að vera sjálfstæðismaður þessa dagana. Þetta er ekkert líkamlegt heldur meiri svona andleg vanlíðan, því það er ekki gott fyrir mann sem kjósanda að standa beinn í baki og þurfa(því ég valdi það ekki meðvitað) að verja svona lagað sem er algerlega á móti réttlætiskennd minni. 

Þetta var dapuuurt?

það var dapurt að fylgjast með þessum blaðamannafundi. Vilhjálmur sitjandi undir mynd af Bjarna Benediktssyni, þar er nú ekki saman að jafna. Það er vont að vera sjálfstæðismaður þessa dagana og enginn ástæða til að þegja um það.  Það er nefnilega þannig að Sjálfstæðisflokkurinn er ekki bara þeir sem veljast til forystu, heldur eru það líka þeir sem kjósa flokkinn í þeirri trú að flokkurinn standi fyrir málefni.  Þau hafa gleymst að undanförnu og okkur er gert að sitja undir þessu.  Geir H Haarde veit það, og allur borgarstjórnarflokkur Sjálfstæðisflokksins veit það að þetta er ekki rétt, en samþykkja samt að styðja Vilhjálm áfram. Reisnin er farin af flokknum.  Framtíðarforystumenninnir þurfa að læðast út um kjallaradyr í Valhöll, þegar þau eiga að ganga bein í baki út um aðaldyrnar. Nei, það er ekki spurning um að Vilhjálmur nái að standa af sér veðrið á meðan hinir verða úti.  Nei þetta er spurning um að við hin sem eftir verðum og kjósum flokkinn getum gengið bein í baki og stolt af okkar mönnum.  Það getum við því miður ekki í dag. 

Vilhjálmur: Hef axlað ábyrgð

Er kerfið sanngjarnt, og hefur það gert það sem reiknað var með?

Hannes Hólmsteinn Gissurarsson skrifar afar athyglisverða grein í Frettablaðið þann 29.janúar í tilefni af úrskurði Mannréttindarnefndar Sameinuðu þjóðanna. Ég skil ekki alveg af hverju hann velur að gera mikið úr áliti minnihluta nefnadarinnar og láta eins og sá meirihluti sem skilaði sínu áliti hafi hreint ekki kynnt sér málið nógu vel. Kynnti þá minnihlutinn sér málið betur og því kannski marktækari? En nóg um það.

Það er alveg rétt hjá HHG að hér er náttúrulega fyrst og fremst um siðferðilega spurningu að ræða, þegar spurt er hvort rétt hafi verið að málum staðið þegar aflaheimildum var úthlutað í byrjun kvótakerfisins. Þegar ljóst var  að taka yrði upp kvótakerfi á botnfisk  á seinni hluta árs 1983 vegna ástands þeirra, getur vel verið að skynsamlegt hafi verið að láta, eða leigja þeim er  réru á þeim tíma fá  kvóta til þess að kippa ekki undan þeim atvinnuörygginu og þeim fjárfestingum sem þeir höfðu í lagt. Það er hinsvegar sama hvernig ég reyni að velta dæminu þá get ég hinsvegar ekki séð neina sanngirni í því að þessum mönnum var gefinn til framtíðar allur aðgangur að auðlindinni, og það væru þeir og þeirra afkomendur sem ákveddu fyrir hönd þjóðarinnar hverjir hefðu leyfi til veiða. Af  þeim þyrfti að kaupa réttindin á því verði sem þeir ákveddu.

Nú er það alls ekki svo að ég ég geti ekki unað þeim er fengu kvótann á sínum tíma þess. Þar eru margir sem hafa farið vel með og í raun farið með eins og til var ætlast, barist fyrir því að halda honum í sinni heimabyggð og sýnt ábyrgð gagnvart samfélaginu, dæmi um slíkt sér maður t.d í Vestmannaeyjum, þar hafa menn náð að standa saman þegar að var sótt eins og best sást í nýlegri tilraun þeirra Brims bræðra til yfirtöku á Vinnslustöðinni.þar létu menn ekki hátt verð glepja sig til sölu heldur hugsuðu um hag heimabyggðar.

Því miður hefur þetta ekki verið raunin allstaðar eins og best sést þegar nú berast okkur fréttir ofan af Akranesi þar sem nú er verið að segja upp öllu starfsfólki HB Granda og ástæðan sögð vera kvótaskerðingin, en hin raunverulega ástæða er náttúrulega að í staðinn fyrir að með stjórnina í því fyrirtæki fari útgerðarmaður með taugar til þess samfélags sem byggt hefur upp fyrirtækið, ráða nú þar fjárfestar sem engu láta sig skipta samfélagslega ábyrgð, heldur hugsa fyrst og fremst um ávöxtunarprósentu þess fjár sem þeir hafa í lagt. Það er greinilegt að kvótakerfi það sem við höfum nú búið við í 24 ár hefur ekki náð að standa undir þeim fjárfestingum sem þeir hafa lagt í , nema verið geti að þeir hafi dregið stóran hluta þess arðs út úr greininni. Hvað veit ég?Það sem gerst hefur á Akranesi er því miður ekkert einsdæmi, við sjáum byggðunum blæða um land allt , en einhverra hluta vegna virðumst við ekki hafa kjark í okkur til að ráðast að rótum vandans sem þessu hefur ollið. Upphaflega var kvótakerfinu ætlað að vera stjórntæki til að stjórna hversu mikið við veiddum, og var það vel.

 Það er kannski helsti gallin sem ég sé í grein HHG, að honum virðist vera gersamlega fyrirmunað að hugsa um hag heildarinnar.

“Takmarka varð aðganginn að miðunum, og hann var takmarkaður við þá, sem þegar höfðu nýtt sér aðganginn og fjárfest í skipum, veiðarfærum og eigin þjálfun og áhafnar sinnar. Þetta var eðlilegt. Þeir áttu allt í húfi. Hefðu þeir ekki fengið að sækja miðin áfram, þá hefði fjárfesting þeirra orðið verðlaus með einu pennastriki. Afkomuskilyrðum þeirra hefði verið stórlega raskað og að ósekju

Það er alveg rétt hjá honum að afkomuskilyrðum þeirra hefði verið raskað, og því var  gott að settur var kvóti þannig að þeir sem veitt höfðu fengu áfram til að sinna sinni vinnu, en það réttlætir ekki  gefa þeim kvótann um aldur og ævi. Hvað ætlar HHG nú að afhenda þeim sem standa eftir atvinnulausir víðsvegar um landið og misst hafa sína atvinnu vegna kvóta-kerfisins.þeim hinum sömu og fjárfest höfðu með sjálfum sér (sem er nú talsvert) í fiskvinnslunni. Þeir fá ekki lengur að sækja á sinn vinnustað, að ósekju.

“Þá vaknar auðvitað spurning, sem borin var upp við mannréttindanefndina: Hvað um þá, sem ekki höfðu stundað veiðar á upphaflega viðmiðunartímanum, en vilja nú hefja veiðar? Svarið er, að enginn bannar þeim að hefja veiðar. Þeir verða aðeins að kaupa sér aflaheimildir. Til er orðinn verðmætur réttur, einmitt vegna þess að hann er takmarkaður. Hann var áður verðlaus, af því að hann var ótakmarkaður”

Þegar lítið barn er spurt einhvers sem það getur ekki svarað vill svarið oft verða af því bara.það var það fyrsta sem mér datt í hug þegar ég HHG svarar þeirri spurningu sem borin var upp við mannréttindanefndina, og það næsta sem mér datt í hug. Ertu ekki að grínast í mér. það er aveg rétt hjá HHG að það er enginn sem bannar þeim að hefja veiðar, en það er hinsvegar ekki hægt að vera svo bláeygur sem HHG leyfir sér, að ímynda sér að að það sé yfirleitt mögulegt. Ég veit ekki hvernig hann hugsar sér að nýliðunin eigi að eiga sér stað.það er því miður ekkert aðeins í þessu máli,hversu bjartsýnir eða duglegir menn kunna að vera. Það er kannski minnsta málið að kaupa sér báti eða skip til veiðanna, en síðan er eftir að kaupa kvóta til að fá leyfi til að veiða fiskinn, og eins og HHG bendir réttilega á er hann orðinn verðmætur. Ekki vegna þess að þeir sem ráða yfir honum hafi gert neitt sérstakt til að auka verðmæti afurðanna, heldur er það vegna þess að á sínum tíma var hann afhentur þeim án endurgjalds, og loforði um að þeir skyldu eiga hann um aldur og ævi.Þeir ráða verðinu vegna þess að eiga aflaheimildina. Einhver sagði mér um daginn að ef þetta dæmi væri rétt reiknað ætti hvert kíló af kvóta í raun að vera á u.þ.b 550 kr , en er þess í stað 3300kr/kg þannig að það er ekkert skrýtið að menn treysti sér ekki í þetta dæmi.

 Nú má ekki skilja mig svo að ég trúi ekki á mátt einkaframtaksins og frjálsrar samkeppni, og fyrir mér er það skiljanlegt að þeir sem fengu úthlutðum kvóta til afnota á sínum tíma áttu það skilið í ljósi þeirrar aflareynslu sem þeir höfðu. Það hinsvegar að afhenda þeim kvótann til eignar finnst mér helst likjast því að ákveða að þeir sem byggt hefðu  hús Reykjavík á undanförnum árum fengju hér eftir gefnar þær lóðir sem verður úthlutað í framtíðinni  samræmi við byggingarmagn og það án þess að þeir þyrftu að borga gatnagerðargjöld. Vildu börn þeirra ekki stunda húsasmíði  gætu þau svo selt þær lóðir og gatnagerðargjaldið rynni til þeirra. Það fengju engir aðrir að byggja. Þetta hefur náttúrulega ekkert með einkaframtak eða frjáls viðskipti að gera.

Menn tala mikið um að kvótakerfið hafi orðið til þess að mikil hagkvæmni hafi náðst í rekstri veiðanna, en samt skuldar útgerðin sem aldrei fyrr. Hluti þeirrar hagkvæmni sem menn eru að tala um er að nú fara stærri og öflugri skip til þess að ná í stöðugt minnkandi afla, og það eru þessi stóru skip sem hafa stærsta hluta kvótans. Þessi skip eru búin botnvörpum sem skrapa upp botninn og eyðileggja þar með uppvaxtarstöðvar smáfisksins. Svo verða menn hissa þegar stofnarnir skila sér ekki!! Þeir sem minni bátanna eiga eiga og stunda mildari veiðiaðferðir eiga stöðugt erfiðara með að láta enda ná saman vegna þess hve hátt kvótaverðið er orðið og veiðigeta þeirra takmörkuð.Svo slæmt er ástandið að sjómenninir sem eru á bátunum verða sjálfir að taka þátt kaupum á þeim kvóta sem til ráðstöfunar er til að dæmið geti gengið upp.

Nei hafi einhvern tíma verið ástæða til að hinkra við og endurskoða þetta kerfi er það einmitt nú þegar það hefur sýnt sig svo rækilega að það er ekki að virka.